Шукаю Беларусаў!

[Leta]

Сообщение от vitja-knd

Прымаем, шаноуная. Але сустрэць беларусау тут (i вогуле у Беларусi) цяжка, нават кажуць: "Беларус калi малы, дак ён бялявы, а калi сталее, дак абавязкова русее...".
Бабруйшчына i само месца, увогуле не беларускi рэгiён. Габрэi, хахлы, палякi, кацапы, уетнамцы, караiмы, беларусы - каго толькi не прытулiла гэтая гасцiнная зямля - кожнай твары по пары. Перамешвалicь яны памiж сабой гадоу 300, i атрымалася новая гiбрыдная суполка людзей - "бабруйчане". Аб гэтым i гаворка. Праз некаторы час можна патрабаваць i адмiнiстрацыйнай незалежнасцi, пакуль у межах Магiлёушчыны, потым, глядзi, самаправазгласiмся у нейкi Бабрастан, а можа i не.

Няўжош сярод усяго гэтага натоўпу беларусаў меней за ўсіх? Вось так, другія народы асімілююць прышлых, а мы асімілюемся ў прышлых, бывае...
Год 11 таму атрымалі мы маленькую хацінку ў вёсцы пад Бабруйскам, адтуль маці майго бацькі родам. Вёсачка амаль памёрлая, раней там жылі ўсе толькі "палякі", толькі "паны" і толькі каталікі. І толькі там мае вушы адпачывалі, так прыгожа і натуральна гаварылі старыя па-беларуску, сярэдняе пакаленье ўжо трасянкай карысталіся, а моладзь па-расейску шпарыць.
А наконт караімаў - гэта праўда?

[vitja-knd]

Сообщение от Leta

Няўжош сярод усяго гэтага натоўпу беларусаў меней за ўсіх? Вось так, другія народы асімілююць прышлых, а мы асімілюемся ў прышлых, бывае...
Год 11 таму атрымалі мы маленькую хацінку ў вёсцы пад Бабруйскам, адтуль маці майго бацькі родам. Вёсачка амаль памёрлая, раней там жылі ўсе толькі "палякі", толькі "паны" і толькі каталікі. І толькі там мае вушы адпачывалі, так прыгожа і натуральна гаварылі старыя па-беларуску, сярэдняе пакаленье ўжо трасянкай карысталіся, а моладзь па-расейску шпарыць.
А наконт караімаў - гэта праўда?

Прауду кажаш, Leta, натуральную беларускую гаворку на вулiцах Бабруйска сустрэць вельмi цяжка, але аднойчы мне удалася яе пачуць. Па Cацыялке ад майдана iшлi дзве, яшчэ маладыя, кабеткi, вельмi зграбныя i ладныя, i аб нечым сваiм размаулялi па-беларуску. Размаулялi для сабе, цiхутка, але хто чуу спуджана абарочвалicь як на латынь. Хiба так i ёсць. Можа яны былi акторкi цi вучыцелькi? Было гэта дзiуна i таямнiча.
А караiмы? - Алесь Адамовiч, нябожчык, з iх. Ён з мястэчка Глуша, недалёка ад Бабруйска калi ехаць на Глуск.
Заходзь часцей.

[Leta]

Хм, пра караімаў ня ведала, дзякую за інфу цікавую.

А што тычыцца беларускамоўнасьці ў Бабруйску, яе мала і шмат хто да яе ставіцца на адэкватна, але бываюць такія цудоўныя выпадкі. Днямі знаёмая дзяўчына папрасіла беларускамоўную Біблію, бо хоча ўліцца ў мову, а гэтую кнігу яна чытае кожны дзень. Мы ехалі зь ёй у таксі, гаварылі па-беларуску, суседка па спадарожжу (таксама маладая дзяўчына) пачула нашую гаворку і... мы пачулі лекцыю аб тым, якая яна прыгожая правільная беларуская мова. Астатнія моўча згаджаліся.

[vitja-knd]

Сообщение от Leta

Хм, пра караімаў ня ведала, дзякую за інфу цікавую.

А што тычыцца беларускамоўнасьці ў Бабруйску, яе мала і шмат хто да яе ставіцца на адэкватна, але бываюць такія цудоўныя выпадкі. Днямі знаёмая дзяўчына папрасіла беларускамоўную Біблію, бо хоча ўліцца ў мову, а гэтую кнігу яна чытае кожны дзень. Мы ехалі зь ёй у таксі, гаварылі па-беларуску, суседка па спадарожжу (таксама маладая дзяўчына) пачула нашую гаворку і... мы пачулі лекцыю аб тым, якая яна прыгожая правільная беларуская мова. Астатнія моўча згаджаліся.

Мая радзiма поунач Беларусi, нават пауночны захад. Бываю там разы два на год i кожны раз прыемна здзiуляе тое як гавораць на вiцебшчыне. Там нават у простым людскiм асяроддзе многiя, асаблiва сталага узросту людзi, могуць аднолькава добра размауляць па-расейску, па-беларуску, а шмат хто i па-польску, нiкога гэта не шакiруе. Так сама радыё i мясцовае тэлебачанне. Лiнгвicтычная падрыхтоука вядучых на парадак вышэйшая, яны вольна пераходзяць з прыгожай расейскай на прыгожую беларускую гаворку. Тое што слухаем па-магiлёускiх CМI, i Бабруйску - гэта нешта жудаснае. Але маем тое што заслугоуваем. Моучкi згаджацца недастаткова.

[Zmicier]

Вельмі прыемна што тут яшчэ хтосьці ёсьць.
Вось вам чарговая вытрымка:

Павал Севярынец. Нацыянальная ідэя.

"ГАБРЭЙСТВА

…Беларусь? І пасьля гэтага вы будзеце гаварыць мне, што ў вас няма сваякоў у Ізраілі?…

Зь Беларусі паходзяць лідэры сіянісцкага руху і большасьць кіраўнікоў адноўленае дзяржавы Ізраіль – два прэзыдэнты й шэсьць прэм'ер-міністраў. Габрэйская дыяспара Беларусі адрадзіла старажытны іўрыт, зрабіла дзяржаўнай моваю ідыш і прыдумала эспэранта, заснавала "Масад" і найславуцейшыя габрэйскія школы – іешывы – а таксама дала сьвету дзесяткі знакамітасьцяў, дзеячоў і геніяў плянэтарнага маштабу.

Габрэі ("жыды", "жыдове") зьявіліся ў Беларусі яшчэ ў Сярэднявеччы – іх добра арганізаваныя й уплывовыя кагалы з XIV ст., паводле вялікакняскіх прывілеяў, займаліся камэрцыяй ды рамесьніцтвам.

"А сыны Ізраілевыя пладзіліся вельмі, і размножыліся, і зрабіліся яны дужа моцныя, і напоўнілася тая зямля імі." (Выхад 1:7)

Эўрапейскае скрыжаваньне. Небывалая талеранцыя. Натуралёвая духовасьць. Багаты й утульны край. Беларусь? Ды проста зямля абяцаная!

Па меры таго, як у тагачаснай Эўропе ў выніку крыжовых паходаў, эпідэміі чумы й разгулу цемрашальства габрэі пачалі падвяргацца ўсё больш моцнаму ўціску, цэнтар цяжару габрэйскага расьсяленьня паволі перамяшчаўся зь Нямеччыны на ўсход, праз Польшчу да ВКЛ – дабраславёнага Ханаану, дзе цякуць малако і мёд. У XV – XVI стст. міграцыя прыняла масавы характар: на беларускіх землях аселі дзесяткі тысячаў габрэяў.

Беларусь Залатога веку чула на ўласныя вушы й бачыла на ўласныя вочы, як выконвалася Божае абяцаньне габрэям:

"Я дабраслаўлю тых, што дабраслаўляюць цябе…” (Быцьцё 12:3)

Беларусь атрымала дар велізарнага гістарычнага значэньня. На працягу апошніх стагодзьдзяў, да аднаўленьня габрэйскае дзяржаўнасьці, якраз тут, у Сэрцы Эўропы, і быў Ізраіль! Мільёны габрэяў век за векам канцэнтраваліся на тэрыторыі колішняга Вялікага Княства.

… І што, цяпер вы таксама будзеце пытацца ў мяне, чаму беларуская гісторыя так нагадвае Біблію?..

У XIX – пачатку ХХ стст. абмежаваныя імпэрскай рысай аселасьці габрэі складалі асноўнае насельніцтва беларускіх гарадоў. Менск, Магілёў, Берасьце, Віцебск, Гомель, Пінск, Мазыр былі габрэйскімі на 50-80%! У Валожыне, Міры, Слоніме, Слуцку дзейнічалі самыя вядомыя ў сьвеце іешывы – юдаісцкія ўнівэрсытэты. Сюды, да знакамітых равінаў і тлумачальнікаў Талмуду таго часу зьяжджаліся вучыцца габрэі з ЗША, Нямеччыны, Ангельшчыны. Беларусь выконвала ролю агромністага рэзэрвуару, дзе намнажаліся сілы для адраджэньня народа, абранага Богам. Беларусь – другая радзіма габрэйства, ня больш, ня менш.

Фэномэн габрэйскага расьсеяньня, які спрабуюць сарамліва не заўважаць дагэтуль, насамрэч іскрыць і зьзяе ў беларускай нацыянальнай ідэі на поўную сілу. Бліскучыя імёны, пляяды талентаў, паўсюдныя прозьвішчы зь беларускай сэмантыкай на Захадзе і Усходзе – ад клясычных Рабіновіча й Кагановіча да Гомельскага, Сланімскага, Слуцкай, Шклоўскага ці Магілевера, па якіх можна вывучаць геаграфію Беларусі – скрышталізоўваліся тут, у краіне ціхай, сьветлай і празрыстай, у вобласьці высокае духовае канцэнтрацыі.

Зорны час беларускага габрэйства, пік ягонае трагедыі й нацыянальны трыюмф – ХХ стагодзьдзе. Беларусь літаральна выбухнула габрэйскай пасіянарнасьцю. З плоднасьцю біблійных патрыярхаў яна нараджала:

— Мастакоў з сусьветным імем: Марка Шагала, Хаіма Суціна, Саламона Юдовіна, Льва Бакста;

— Клясыкаў габрэйскай літаратуры: Мендэля Мойхер-Сфорыма, Ізі Харыка, Майсея Кульбака;

— Фантаста Айзэка Азімава, філёзафа Саламона Маймана, скульптара Заіра Азгура, пісьменьніка Зьмітрака Бядулю;

— Егуду Бэн-Эліезэра, што стварыў наноў іўрыт, і Людвіка Замэнгафа, што вынайшаў эспэранта;

— Лідэра рэлігійнага сіянізму Меіра Бар-Ілана з Валожына; заснавальніка Сусьветнага Сіянісцкага Кангрэсу Навума Гольдмана зь Вішнева, стваральніка габрэйскага руху Расеі, Шмуэля Магілевера, старшыню Габрэйскае Агенцыі й Сусьветнай Сіянісцкай Арганізацыі Ар'е Дульчына зь Менску;

— Ісэра Харэла (Ізю Гальперына), бацьку "Масаду", які здолеў здабыць і перадаць у ЦРУ даклад Хрушчова аб разьвенчваньні культу Сталіна яшчэ да яго выступу на ХХ зьезьдзе КПСС;

— Міхала Грузэнбэрга, у 1941-49 гг. галоўнага рэдактара Саўінфармбюро, і Сямёна Косбэрга, асноўнага канструктара савецкіх касьмічных рухавікоў…

… І што, вы скажаце мне, што гэта ня нашыя людзі?!.

[Zmicier]

Беларускія габрэі – гэта супэрзоркі заходняе цывілізацыі. Норбэрт Вінэр, заснавальнік кібэрнэтыкі – зь сям’і беларускіх эмігрантаў. Давід Сарноў, кіраўнік Радыёкарпарацыі ЗША, дарадца Эйзэнхаўэра і патрыярх сучаснае мэдыя-індустрыі – зь Меншчыны. Ізя Бейлін, ён жа Ірвінг Берлін, аўтар “God Bless to America”, музыкі для 19 мюзіклаў, 18 кінафільмаў і 282-х найпапулярнейшых гітоў ЗША – з Магілёва. Ляўрэат нобэлеўскае прэміі Аарон Клуг – зэльвенскі. Давід Мэр-Сухаўлянскі – заснавальнік Лас-Вегасу, "самая загадкавая постаць амэрыканскае мафіі", што ніводнага разу не трапляўся ў турму і стаў прататыпам для Майкла Карлеонэ з "Хроснага бацькі" Марыё К'еза – гарадзенскі. Легенды Галівуду Кірк Дуглас з сынам Майклам Дугласам – магілёўскія!

Беларускае габрэйства спарадзіла бомбаў сусьветнае рэвалюцыі – Паўла Аксельрода са Шклова, рэдактара "Іскры" й старшыню партыі меншавікоў; Рыгора Гершуні зь Менску, стваральніка баявой арганізацыі эсэраў; Аляксандра Парвуса зь Бярэзіна, галоўнага фінансіста й выдаўца партыі бальшавікоў, а ў дадатак і Фані Каплан з Рэчыцы, якая старшыню гэтае партыі ледзь не адправіла на той сьвет стрэламі з рэвальвэру, а яшчэ пяцёх зь дзевяці заснавальнікаў РСДРП…

… Ну вось, як заўжды: габрэі зноў ва ўсім вінаватыя!…

Беларусь дала пачатак цэлым габрэйскім партыям – Бунду (Вільня, 1897) і "Паалей-Цыёну" ("Рабочыя Сыёну" – Менск, 1901)

Гітлераўскі нацызм спрабаваў зьнішчыць беларускі Ізраіль. Попел Трасьцянца, Менскага гета й дзесяткаў фашыстоўскіх канцлягераў дагэтуль грукае ў Сэрца Эўропы.

І ўсе-такі – старонка гісторыі чалавецтва, вартая Новага Запавету! – менавіта Беларусь выканала ключавую ролю ў цудоўным уваскрасеньні Ізраілю, прадказаным Бібліяй. Пасьля амаль дзьвюхтысячагадовага блуканьня па сьвеце, прыцясьненьняў на чужыне, вякоў антысэмітызму й кашмару нацысцкага генацыду богаабраны народ вярнуўся на Сьвятую Зямлю. Першы прэзыдэнт Ізраілю, Хаім Вейцман, з Моталю і трэці, Залман Шазар, зь Міру; прэм'ер-міністры Іцхак Шамір, Арыэль Шарон, Голда Мэір, Мэнахем Бегін, Шымон Перас, Іцхак Рабін (апошнія трое – яшчэ й ляўрэаты Нобэлеўскай прэміі міру) – родам зь Беларусі!

Іх пачынаеш пазнаваць паводле няўлоўнага генэтычнага коду: большасьць "літоўскіх", "рускіх", "польскіх" ды "савецкіх" габрэяў – носьбіты ўзьнёслае, сьветлае, адухоўленае беларускае мэнтальнасьці.

Калі чытаеш Біблію, напоўненую дабраславеньнямі й пракляцьцямі ізраільскаму народу, перабіраеш неверагодную й драматычную гісторыю беларускага габрэйства – кожнае імя, кожны вобраз, кожнае прароцтва адкрывае перад табою Беларусь. Гэта кранае асабіста. Гэта прымушае трымцець. Гэта працінае да пачуцьця яўнае роднасьці.

Зрэшты, мы даўно пра гэта здагадваліся. Такі праўда, кожны з нас хоць крыху габрэй!"

[Leta]

Сообщение от vitja-knd

Мая радзiма поунач Беларусi, нават пауночны захад. Бываю там разы два на год i кожны раз прыемна здзiуляе тое як гавораць на вiцебшчыне. Там нават у простым людскiм асяроддзе многiя, асаблiва сталага узросту людзi, могуць аднолькава добра размауляць па-расейску, па-беларуску, а шмат хто i па-польску, нiкога гэта не шакiруе. Так сама радыё i мясцовае тэлебачанне. Лiнгвicтычная падрыхтоука вядучых на парадак вышэйшая, яны вольна пераходзяць з прыгожай расейскай на прыгожую беларускую гаворку. Тое што слухаем па-магiлёускiх CМI, i Бабруйску - гэта нешта жудаснае. Але маем тое што заслугоуваем. Моучкi згаджацца недастаткова.

Раней думала, што Віцебская вобласьць самая зрусіфікаваная. Але потым пазнаёмілася
з самабытнай мастачкай жыхаркай Полацкага раёну, в. Германовічы - яна цярпела ад нейкай хваробы і перасоўвалася ў вазку. Мы зь ёй колькі год ліставаліся, пакуль яна мела манчымасьць адказваць мне. Сапраўды мову яна і расейскую (вельмі паважала і лічыла самай прыгожай, нат пісала на ёй паэмы аб няшчасным каханьні), і польскую (Біблію на ёй чытала), і беларускую ведала вельмі жыва, я зь яе лістоў вучылася. Па беларуску ў яе атрымліваліся прыгожыя вершы. І малюнкі ў яе былі цікавыя...

А што у магілёскіх СМІ ёсьць яшчэ нешта беларускамоўнае? Я больш нэтам карыстаюся.

[vitja-knd]

Сообщение от Leta

Раней думала, што Віцебская вобласьць самая зрусіфікаваная. Але потым пазнаёмілася
з самабытнай мастачкай жыхаркай Полацкага раёну, в. Германовічы - яна цярпела ад нейкай хваробы і перасоўвалася ў вазку. Мы зь ёй колькі год ліставаліся, пакуль яна мела манчымасьць адказваць мне. Сапраўды мову яна і расейскую (вельмі паважала і лічыла самай прыгожай, нат пісала на ёй паэмы аб няшчасным каханьні), і польскую (Біблію на ёй чытала), і беларускую ведала вельмі жыва, я зь яе лістоў вучылася. Па беларуску ў яе атрымліваліся прыгожыя вершы. І малюнкі ў яе былі цікавыя...

А што у магілёскіх СМІ ёсьць яшчэ нешта беларускамоўнае? Я больш нэтам карыстаюся.

У Магiлёускiх СМI - хiба нiчога, а жаль, беларусау на Падняпроуе шмат. А я вучыу па кнiжках Караткевiча, якi захлынуу мяне выпадкова у дзяцiнстве i не адпускае. Мацi мая родам са Смаленшчыны - тож нашы людзi, але вельмi зрусiфакаваныя, а бацька якi ведау польскую, беларускую i рускую памер вельмi рана..., таму выбачайте, Панi Leta, за памылкi.

[vitja-knd]

Вельмi рады, Змiтрок, зноу чуць цябе. З генiяльных габрэяу ты запамятау Яшу Зельдовiча. Тож зямляк наш...

[Leta]

Сообщение от vitja-knd

У Магiлёускiх СМI - хiба нiчога, а жаль, беларусау на Падняпроуе шмат. А я вучыу па кнiжках Караткевiча, якi захлынуу мяне выпадкова у дзяцiнстве i не адпускае. Мацi мая родам са Смаленшчыны - тож нашы людзi, але вельмi зрусiфакаваныя, а бацька якi ведау польскую, беларускую i рускую памер вельмi рана..., таму выбачайте, Панi Leta, за памылкi.

Памылкі не страшна, хаця я і не бачыла іх, мабыць не зьвяртала ўвагі)).
Я таксама вучыла мову па кніжках Караткевіча, нат' праз "Каласы пад сярпом тваім" я атрымала асаблівае адкрыцьцё (дзесьці ў сёмай класе): "У беларусаў аказваецца, ёсьць свая гісторыя"...